Anggapan dan Tanggapan

PEMILIHAN kata yang tepat bagi menggambarkan maksud sesuatu perkataan sangat penting. Sekiranya tersalah pilih, maka lain yang dimaksudkan, lalu lain pula yang ditanggap oleh pembaca atau pendengar. Bunyi yang hampir sama antara dua perkataan merupakan punca kita membuat pemilihan kata yang kurang tepat.

Sebagai contoh, kedua-dua perkataan anggapan dan tanggapan hampir sama bunyinya. Tahukah anda apakah maksud kedua-dua perkataan ini? Anggapan bermaksud andaian. Jika seorang anak memberitahu ibunya bahawa beliau tidak perlu menyiram pokok bunga pada petang nanti kerana hujan akan turun. Anggapan ini dibuat setelah anak itu melihat awan hitam yang mula membesar gumpalannya di langit.

Maksud tanggapan pula lebih merupakan pandangan yang terbentuk menerusi pemerhatian dan pengamatan menerusi pancaindera. Menanggap lebih mirip maknanya kepada mengkonsepsi. Kadang-kadang tanggapan juga berlaku daripada bayangan atau gambaran dalam hati. Kita, misalnya, pada suatu ketika dahulu membuat ketentuan bahawa kereta ialah barangan mewah kerana orang yang kaya mampu memiliki kereta. Mana-mana individu yang memiliki kereta dikatakan orang kaya. Kini, tanggapan ini sudah tidak wujud lagi oleh sebab kereta sudah menjadi harta keperluan yang perlu dimiliki oleh bukan sahaja orang kaya, malah oleh sesiapa jua.

Perkataan rasmi dan resmi ialah dua perkataan yang sering menimbulkan kesilapan pemilihan. Kedua-dua perkataan ini kerap digunakan dalam konteks yang tidak tepat lantaran kedua-duan hampir sebunyi, tetapi mempunyai maksud yang berbeza. Perkataan rasmi digunakan dalam rangkai kata tertentu seperti surat rasmi, lagu rasmi, bendera rasmi, bahasa rasmi, tugas rasmi, pakaian rasmi, upacara rasmi dan kediaman rasmi. Rasmi dalam rangkai kata tersebut bermaksud disahkan atau ditentukan oleh yang berwibawa, iaitu kerajaan.

Resmi pula digunakan dalam konteks yang berlainan, seperti dalam peribahasa: “Ikut resmi padi, makin berisi makin tunduk”, “jangan ikut resmi lalang, makin berisi makin tegak”; atau dalam ayat: “Resmi Mak Piah tidak ubah seperti ayam betina, bertelur sebiji riuh sekampung”. Perkataan resmi dalam peribahasa yang tersebut itu membawa maksud sifat atau resam.

Perkataan semesta dan semester juga hampir-hampir sebunyi. Perkataan semesta (kedua-dua huruf vokal e dalam perkataan itu ialah huruf vokal e pepet) berasal daripada kata Melayu klasik yang mendukung maksud seluruh, segenap, atau sekaliannya. Kita lazim mendengar atau menemukan ungkapan semesta alam atau alam semesta dalam berbahasa. Maksud ungkapan ini ialah seluruh alam.

Perkataan semester (vokal e dalam suku kata pertama dan suku kata kedua ialah huruf vokal e taling, manakala huruf vokal e dalam suku kata ketiga ialah vokal e pepet) bermaksud sesi pengajian dalam sesuatu tahun akademik di pusat pengajian seperti di universiti, maktab, sekolah dan lain-lain. Pada masa lalu, sesi pengajian ini disebut penggal. Semester pertama atau semester kedua bermaksud penggal pertama atau penggal kedua.

Perkataan komedi (huruf “e” dalam ejaan kata ini ialah huruf vokal “e” taling) kadang-kadang disebut sebagai komidi. Ada orang menyebut komidi untuk maksud komedi. Komedi dan komidi dua perkataan yang bukan bersinonim kerana kedua-duanya membawa maksud yang sungguh berbeza. Oleh itu kedua-duanya tidak saling berganti.

Perkataan komedi berasal daripada perkataan bahasa Inggeris “comedy”. Filem yang ringan serta lucu; terkadang mengandungi sindiran dikatakan filem komedi. Lazimnya, cerita komedi ini berakhir dengan kegembiraan atau keriangan.

Komidi pula bermaksud pertunjukan pelbagai kepandaian gerak badan dalam senaman, misalnya permainan akrobatik. Bentuk permainan begini dapat kita lihat dalam pertunjukan sarkas, atau pertunjukan tatu. Komidi juga membawa maksud suatu lakonan di pentas. Jika kita mengatakan komidi bangsawan, maksudnya sandiwara tentang cerita-cerita lama, khususnya cerita tentang raja-raja. Sekiranya seseorang yang melakukan perbuatan yang tidak berterus-terang seperti berdolak-dalik dalam percakapan; atau perilakunya berpura-pura maka dikatakan orang itu berkomidi. Jelaslah betapa besarnya perbezaan antara perkataan komedi dengan komidi. Oleh itu untuk kita menyatakan maksud sesuatu yang lucu, maka perkataan yang tepat ialah komedi, bukan komidi.

Kita seharusnya mengetahui perbezaan perkataan yang seakan-akan sebunyi yang sudah pasti berbeza maksudnya, agar kita dapat membuat pilihan yang tepat untuk mendukung sesuatu maksud yang khusus. Dengan demikian, dapatlah kita berbahasa dengan persis.